در حالی که حبوبات همواره به ‌عنوان یکی از پایه‌های سبد غذایی خانوارهای ایرانی شناخته می‌شدند، جهش بی‌سابقه قیمت این محصولات، به ‌ویژه لوبیا چیتی در ماه‌های اخیر، امنیت غذایی اقشار متوسط و کم‌درآمد را با چالشی جدی روبه‌رو کرده و ضعف در سیاست‌گذاری‌های تجاری، ارزی و نظارتی را بیش از پیش آشکار ساخته است.

در حالی که دامپزشکی در نگاه عموم، محدود به درمان دام‌ها تلقی می‌شود اما واقعیت این است که این حوزه نقشی بسیار فراتر از تصور عمومی دارد، امروز دامپزشکی، با سهم اندک از هزینه‌های تولید، یکی از ارکان اصلی سلامت جامعه و اقتصاد مقاومتی کشور محسوب می‌شود؛ نقشی راهبردی که آینده پایدار را برای امنیت غذایی کشورتضمین می‌کند.

در حالی که دولت در راستای تحقق اهداف خودکفایی محصولات استراتژیک، نرخ خرید تضمینی گندم را برای سال زراعی جاری ۲۰ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین کرده، شکاف آشکار میان هزینه‌های واقعی تولید و قیمت اعلام شده، نارضایتی کشاورزان را برانگیخته است، این موضوع به امنیت غذایی کشور هم آسیب وارد می‌کند.

با گذشت بیش از یک دهه از تصویب مصوبه الگوی کشت، این طرح ملی همچنان در گرداب بی‌برنامگی، نبود بودجه و تعارض منافع گرفتار مانده است. در حالی که بازار محصولات کشاورزی هر سال با نوسانات شدید، مازاد تولید، زیان کشاورزان و ورود اضطراری دولت به خرید تضمینی مواجه است، کارشناسان معتقدند اجرای واقعی و هدفمند الگوی کشت می‌توانست سال‌ها پیش این بحران‌ها را مهار کند.

کشاورزی، ستون فقرات امنیت غذایی کشور، امروز بیش از هر زمان دیگری زیر فشار چالش‌های ساختاری و بحران انرژی، در آستانه آسیب جدی قرار گرفته است؛ معضلاتی که از قطعی‌های مکرر برق تا سیاست‌های ناکارآمد مالیاتی، فعالان این بخش را با موجی از خسارت‌ها و بی‌ثباتی سرمایه‌گذاری مواجه کرده و آینده تولید ملی را با تهدیدی جدی روبه‌رو ساخته است.

تخم‌مرغ به‌ عنوان یکی از منابع اصلی پروتئینی در سبد غذایی خانوارهای ایرانی، اهمیت ویژه‌ای در تامین امنیت غذایی کشور دارد. با افزایش هزینه‌های تولید و نوسانات قیمت نهاده‌های دامی، تولیدکنندگان تخم‌مرغ هشدارهایی درباره تهدیدهای اقتصادی و چالش‌های موجود در مسیر تولید پایدار می‌دهند. با این حال، ایران با صادرات موفق تخم‌مرغ به کشورهای مختلف، ظرفیت‌های بالقوه‌ای برای تبدیل این صنعت به یکی از ارکان اصلی صادرات غیرنفتی کشور در سال‌های آینده دارد.

در پی کاهش ۳۰ درصدی بارش‌ها نسبت به دوره نرمال و بحران کم‌آبی در کشور، کشاورزی ایران با چالش جدی در تامین آب مواجه شده است. با وجود پیش‌بینی‌های هواشناسی و تاکید بر لزوم بازنگری در الگوی کشت، تاخیر در اعلام آب قابل تخصیص و فاصله معنادار میان منابع تخصیص‌یافته و اهداف برنامه هفتم، نگرانی‌ها درباره امنیت غذایی کشور را افزایش داده است.

بذر به ‌عنوان نخستین حلقه در زنجیره امنیت غذایی شناخته می‌شود، ایران پس از سال‌ها وابستگی به واردات بذر، اکنون در مسیر خودکفایی گام بر می‌دارد. کاهش واردات بذرهای هیبریدی، توسعه تولید بذر گندم و تمرکز بر محصولات استراتژیک، از نشانه‌های این تحول است، البته نشانه‌های افت تولید گندم در سال جاری، زنگ هشداری برای سیاست‌گذاران است که در کنار حمایت از تولید داخل منابع واردات را نیز تامین کنند.

در حالی که بازار تخم‌مرغ با مازاد بی‌سابقه، سقوط قیمت درب مرغداری و تهدید ناترازی در تولید مواجه است، صادرات به ‌عنوان تنها روزنه نجات، درگیر انحصار، ناکارآمدی ساختاری و فرصت‌سوزی‌های متوالی شده است؛ وضعیتی که هم تولیدکننده را متضرر کرده و هم امنیت غذایی کشور را به مخاطره انداخته است.

قیمت میوه و صیفی‌جات در هفته‌های ابتدایی سال ۱۴۰۴، در نبود نظارت دولت و با سودجویی دلالان و میدان‌داران، جهش بی‌منطقی دارد، ناتوانی مردم در تأمین ساده‌ترین میوه‌ها برای فرزندان و خانواده خود در کنار تهدید امنیت غذایی، نگرانی‌های تازه‌ای را در میان خانوارها ایجاد کرده است؛ ضرورت دارد دولت در راستای تنظیم بازار دست واسطه‌ها و دلالان میوه را کوتاه کند.